Wartości i podejmowanie decyzji

Moralność

Moralność dotyczy tego, co jest dobre, a co złe, co należy czynić, a czego nie, oraz tego, jakie możemy mieć prawa lub obowiązki. Moralność ma charakter normatywny, a nie czysto deskryptywny. Sądy deskrypcyjne opisują fakty, nie wartościując ich. „Janek uderzył Bartka” jest opisem dotyczącym pewnego zdarzenia fizycznego. Nie jest z nim związane żadnego wartościowanie, skoro nie twierdzi się w nim nic o tym, czy opisana sytuacja jest dobra czy zła. Jednakże, jeśli powiemy, że ‚Janek nie powinien bić Bartka”, to wyrażamy sąd wartościujący. Normatywny charakter mają także poniższe zdania:

  • Demokratyczne społeczeństwo nie powinno uchwalać niesprawiedliwych praw.
  • Nie wolno dyskryminować żadnego człowieka.

Zauważmy, że twierdzenia deskryptywne o przekonaniach moralnych nie mają charakteru normatywnego. Twierdzenie „Piotr uważa, że aborcja jest złem” jest zdaniem opisującym przekonania Piotra. Nie jest to sąd o tym, czy Piotr ma rację, czy jej nie ma – jak w wypadku twierdzeń normatywnych.

Uznając, że twierdzenia opisowe nie zawierają składników normatywnych, powinniśmy unikać argumentacji polegającej na wyciąganiu normatywnych wniosków na podstawie czysto opisowych założeń i być ostrożni w ich ocenie.

Przywołajmy argument, który rozważaliśmy wcześniej, mianowicie że klonowanie istot ludzkich przy wykorzystaniu inżynierii genetycznej jest złe, ponieważ jest nienaturalne. Nie jest jasne, co należy uznać za nienaturalne, jednakże jeśli ma się na myśli coś, co występuje jedynie w środowisku naturalnym, wówczas twierdzenie, że coś jest lub nie jest naturalne, ma charakter wyłącznie opisowy. Jako takie nie ma żadnych konsekwencji normatywnych. By dojść do konkluzji, że klonowanie jest złe, musimy dołożyć założenie normatywne, że „rzeczy/zdarzenia/czynności nienaturalne są złe”. Jednakże jego prawdziwość jest wątpliwa, raczej jest ono fałszywe.

W podobny sposób wielu ludzi argumentuje, twierdząc, że zabijanie zwierząt i jedzenie mięsa nie jest niczym złym, ponieważ zwierzęta pożerają się nawzajem albo ponieważ zgodnie z prawem ewolucji przeżywają gatunki najlepiej przystosowane do środowiska. Ponownie należy zauważyć, że argumenty te przechodzą od przesłanek czysto deskryptywnych do wniosków normatywnych. Ponieważ coś dzieje się często, nie oznacza, że dziać się powinno. Niektóre zwierzęta zabijają osobniki słabe i stare lub pozostawiają je, aby zginęły w męczarniach, ale nie oznacza to, że my mamy postępować tak samo. By wyciągać wnioski normatywne, należy przyjąć założenia dotyczące wartości lub tego, co jest dobre, a co złe. Gdy staramy się wyprowadzić twierdzenia normatywne na podstawie sądów czysto opisowych, popełniamy tzw. błąd naturalistyczny.

Contact Us

We're not around right now. But you can send us an email and we'll get back to you, asap.

Not readable? Change text. captcha txt