Błędy w rozumowaniach
Błędy w rozumowaniu należy odróżniać od mylnej oceny rzeczywistości. Jeśli policzyłem osoby w pokoju i wyszło mi, że jest ich 30, podczas gdy tak naprawdę jest ich 31, to źle ująłem fakty zachodzące w rzeczywistości. Z drugiej strony, jeśli wiem, że jedna z osób znajdujących się w pokoju mówi po angielsku, i przechodzę na tej podstawie do przekonania, że każda z osób mówi po angielsku, to popełniam błąd w rozumowaniu, w tym konkretnym przypadku błąd pochopnego uogólnienia. Mówiąc ogólnie, możemy podzielić błędy w rozumowaniu na cztery rodzaje:
- Błędy niespójności ? w wypadku, gdy ktoś przyjmuje twierdzenie sprzeczne lub unieważniające samo siebie, jak np. przekonanie, że istnieją okrągłe kwadraty.
- Błąd niewłaściwych założeń ? w wypadku, gdy przyjmujemy założenia lub zadajemy pytanie, które presuponują coś, czego nie można rozsądnie zaakceptować w kontekście danej rozmowy. Pytanie, czy natura ludzka jest dobra czy zła, presuponuje, że istnieje taki obiekt, który jest ludzką naturą, i musi on być albo dobry, albo zły. Jednakże te założenia mogą nie być słuszne i bez odpowiedniego ich uzasadnienia samo pytanie nie jest pytaniem dobrze sformułowanym.
- Błąd odniesienia (relewancji) ? w wypadku, gdy do obrony tezy wykorzystuje się założenia, które są nieistotne. Na przykład, gdy ktoś argumentuje, że jedzenie mięsa nie jest czymś złym, ponieważ mięso jest smaczne. Jednakże przesłanka, że mięso jest smaczne, jest w tym kontekście nieistotne. To, czy zabijanie zwierząt i jedzenie ich mięsa, jest dobre bądź złe nie powinno wiązać się z tym, czy mięso jest smaczne, czy nie. Przypuszczalnie nie zgodzilibyśmy się na jedzenie niemowląt, nawet gdyby okazały się przepyszne.
- Błędy niewystarczalności ? w wypadku, gdy świadectwa wspierające wniosek są niewystarczające lub słabe. Jest ich wiele, np. pochopne uogólnianie, błąd naturalistyczny, mylenie korelacji z przyczynowością itp.
Błędy w rozumowaniach są ściśle powiązane ze skrzywieniami poznawczymi, które są trwałymi i powszechnymi skłonnościami naszych umysłów, które ograniczają racjonalność i obiektywność naszych sądów. Na przykład, ludzie mają skłonność do przeceniania swoich umiejętności, a decyzje przez nich podejmowane są podatne na wpływy czynników środowiskowych zasadniczo niezwiązanych z rozważaną kwestią. Istnieje bardzo wiele interesujących i zaskakujących badań psychologicznych poświęconych tej tematyce.